“The First-World Debt Crisis of 2007-2010 in Global Perspective”

Het neoliberale denken is iets wat mij sterk is bijgebleven van mijn studie toegepaste economische wetenschappen. De vrije markt met weinig regulering is the way to go. Deze houding staat in sterk contrast met de algemene tendens toen de economische crisis dit jaar werkelijkheid werd. Het neoliberale model zou hebben afgedaan. Maar klopt dit echt? Het neoliberale model zoals het nu is werkt duidelijk niet, maar we moeten uitkijken niet het kind met het badwater weg te gooien.

Veel hangt af van hoe breed het concept van neoliberalisme wordt bekeken. Nergens heeft men een compleet vrije markt. Regulering, hoewel miniem, heeft altijd een rol gespeeld in het neoliberale systeem. De vraag is nu in hoeverre meer regulering nog in dit concept past. Zoals Anneline vermeld op deze blog heeft Straus-Kahn, de directeur van het IMF, zijn geloof in de vrije markteconomie nog niet verloren. Volgens hem zal nieuwe regulering de vrije markt versterken.

Veel werd gezegd over de bestaande regulering die duidelijk niet genoeg was om deze crisis af te wenden. In het artikel “The First-World Debt Crisis of 2007-2010 in Global Perspective” wordt regulering inderdaad aangehaald als een van de schuldigen, maar wordt het ook als oplossing beschreven. Professor in politieke economie Robert Wade van de London School of Economics spreekt hierbij voornamelijk over de regulering in de VS. Naarmate er meer financiele producten ontstonden kwamen er ook meer regulators die elkaar vaak overkoepelden en weinig overzicht hadden. Regulators werden vaak gesteund door degenen die ze moesten reguleren wat uiteraard een belangenconflict in de hand werkt. Sommige sectoren werden trouwens zelfs helemaal niet gecontroleerd. Ook was de controle op grensoverschrijdende transacties laks wat de invloed die de Amerikaanse situatie op de onze heeft mede verklaart. De neoliberale ideologie claimde deze ongereguleerde segmenten juist als bewijs van de efficiente markt theorie. De huidige crisis is dan ook een soort van experiment van deze theorie. Volgens Wade heeft ze gefaald juist omdat de crisis ontstaan is in de minst gereguleerde en meest competitieve segmenten van de financiele markt. Wade, in vergelijking met Straus-Kahn is zijn geloof dus wel kwijt, maar ook hij pleit voor betere regulering.

Een interessante invalshoek bij Wade is de volgende; de financiele sector zou op dezelfde manier moeten worden bekeken als gereguleerde industrieen zoals medicijnen, tabak, wapens en explosieven. De verkoop van deze producten in de vrije markt wordt door de overheid beperkt of verboden vanwege de sociale kosten die ermee verbonden zijn. Verschillende beleidsinstrumenten zoals kwantitatieve limieten en belastingen zouden ook de financiele sector moeten controleren. Misschien dat op bepaalde producten zoals bij sigaretten ook het label “Schadelijk voor de gezondheid” geplakt zou moeten worden?

Ook bekritiseert Wade het huidige orgaan dat financiele sectoren globaal reguleert nl het Basel Committee on Banking Supervision. Dit bestaat uit 13 lidstaten waarvan 10 uit Europa. De enige Aziatische staat is Japan en geen enkele staat uit het zuidelijke halfrond is opgenomen. Op deze manier kan uiteraard niet van een echt globale aanpak gesproken worden.
Het is dus duidelijk dat zowel op nationaal als op supranationaal vlak aan betere regulering gewerkt moet worden. Of dit binnen of buiten het vrije marktsdenken is valt nog te bekijken.

Referenties:

• Wade, R. (2008 juli/augustus). The First-World Debt Crisis of 2007-2010 in Global Perspective. Challenge, 51 (4), 23-54