Casino Crash: the End of Neoliberalism?

Casino Crash is een initiatief van het Transnationale Instituut in Amsterdam en het Institute of Policy Studies in Washington. Hun blog is bedoeld als platform voor kritische analyse van de financiele crisis. In dit filmpje zie je leden van het TNI praten over de oorzaken en gevolgen van de crisis.
Barry Gills argumenteert dat deze crisis de eerste grote crisis van een geglobaliseerd kapitalisme is. Het gebeurt zelfs juist door de omvang van de globalisering van kapitalisme. Volgens sommigen zou dit de grootste crisis zijn in de geschiedenis van de wereld. Hoewel dit een grote uitspraak is zijn velen het ermee eens dat het ergste waarschijnlijk nog moet komen.
De redenen waarom het zo ver is gekomen zijn divers:
1) Volgens Gills begon het al in de tijd van Reagan. De ideologie van de vrije markt en het neoliberalisme maakten hun opgang. Hij noemt het zelfs “Free Market Fundamentalism” en merkt op dat het nu universeel verdoemd is. Het is inderdaad merkwaardig om te zien dat er over de laatste paar maanden een zeer snelle verschuiving is geweest naar een negatieve houding tegenover het neoliberalisme.
2) De regulators hebben vooral gekeken naar de concurrentie in de financiele markten en ze hebben zich niet zozeer bezig gehouden met hun sociale verantwoordelijkheid.
3) Deregulering en globalisering werden de consensus in Washington en iedereen die probeerde om regulering door te voeren werd aan de kans geschoven.
Howard Wachtel vermeldt dat dit niet alleen een financiele crisis maar ook een crisis van de ideologie, van het beheer (governance), van de politiek en van het intellectueel denken. Niemand weet ook precies waardoor we het huidige systeem moeten vervangen.
Er worden ook verschillende oplossingen aangehaald:
1) Als, zo zegt Gills, we aannemen dat een bovenmatige concentratie van rijkdom en een ideologie van kapitaal nastreven de oorzaken zijn van deze crisis dan ligt de oplossing in het omkeren van deze zaken. Door de nadruk op vrije markt en het neoliberalisme van de laatste 25 jaar heeft staatsinterventie/actie praktisch geen legitimiteit meer. Er bestaat een angst voor alles dat richting staatsinmenging in de economie gaat. Wat we dus zouden moeten doen is zorgen dat we deze irrationele angst kwijtraken.
2) Een interessantere aanpak vind ik die van Myriam vander Stichele die beweert dat het probleem het groeimodel zelf is. Er zijn nl ook andere belangrijke zaken zoals oa de klimaatsverandering, zegt zij. De vooruitgang van een land wordt vaak gemeten in termen van economische groei. Hoe hoger het bnp hoe beter. We blijven winst nastreven, maar waar eindigt dat? Dit model houdt nl geen rekening met welke laag van de bevolking dat geld krijgt, hoe het verdiend is en of dat op een duurzame manier gebeurt of niet. En als bepaalde zaken niet in termen van winst kunnen uitgedrukt worden (verbeterde levensomstandigheden) telt het dan niet mee?
Het huidige systeem mist duidelijk een sociale kant. Het bevoordeelt nog steeds vooral de machtigen (wat betreft geld en kennis). Maar volgens vander Stichele hoeven we ook niet op zoek naar 1 model.

Referenties:

• Casino Crash, geraadpleegd op 19 december 2008 op http://www.casinocrash.org.