A Crisis to Remember

Bespreking van het artikel 'A Crisis to Remember', Mohammed A. El-Erian, Finance & Development, december 2008 (4).

El-Erian wijst er in zijn artikel op dat het momenteel een beslissend moment is voor het globale financiële systeem, en bij uitbreiding voor de relaties tussen landen. Er zijn veranderingen aan de gang op het niveau van instituties en beleid, teweeggebracht door verschillende reacties op de globale financiële crisis. Het financiële systeem zal niet zo maar hersteld worden naar de toestand van een jaar geleden, en de lange termijn impact op de economie (zoals productiviteit en werkgelegenheid) zal de fundamenten van de wereldeconomie veranderen. Daarom is er nood aan modernisering van het multilaterale kader, aldus de auteur.
De crisis is, ietwat simpel gezegd, ontstaan omwille van twee factoren, naast enkele structurele zwakheden. Enerzijds was er de simultane en grote schuldafbouw van de drie grootste segmenten van de wereldeconomie, namelijk de huizensector, de financiële sector en de consumentenvraag uit de VS. Anderzijds was er het onvermogen van zowel de markt als het beleid om snel zo'n intense schuldafbouw aan te passen op nationaal en internationaal niveau.

In economische kringen zijn er dan altijd stemmen die beweren dat de wereldeconomie de mogelijkheid heeft om economische groei te gebruiken om de schade, veroorzaakt door schuldafbouw, deels te compenseren. De aandacht verschuift dan natuurlijk direct naar de opkomende economieën, zoals China en India, de meest dynamische krachten achter de globale groei de laatste jaren. De laastse cijfers tonen echter dat de groei in de opkomende economieën aan het stagneren is, omdat de vraag van consumenten uit de VS voor hun export daalt en omwille van het strakker monetair beleid van de IMF in de tweede helft van 2008, om de hoge inflatiedruk te neutraliseren. Dit doet het debat tussen opkomende en industriële economieën weer in alle hevigheid losbarsten. De aanhangers van een sterke ontkoppeling beweren dat er een stijging komt van de groei in opkomende economieën, en een daling van de groei in industriële economieën. Het is echter niet waarschijnlijk dat dit zal gebeuren, zeker niet aangezien de VS - nog altijd de grootste economie ter wereld - het zwaar te verduren heeft. De aanhangers van een zwakke ontkoppeling beweren dat de groei in opkomende economieën minder zal vertragen dan het historisch heeft gedaan, gezien de ontwikkelingen in de industriële landen. Maar het blijft natuurlijk de vraag of dit de impact kan counteren van schuldafbouw op de globale groei en welvaart, los van de vraag wie er gelijk heeft.

Uiteindelijk heeft de globale beleidsaanpak gefaald omwille van nationale zwakheden en het onvermogen van de IMF en andere multilaterale mechanismen (zoals de G7) om internationale coördinatieproblemen te overwinnen. Elke grote economie in het globale systeem heeft baat bij een vlotte oplossing, maar dan komen we terecht bij wat we in de kentheorie kennen als het 'prisonner's dilemma'. De eersten die in actie schieten riskeren slechter af te zijn als de anderen niet tijdig volgen. Door een gebrek aan legitimiteit en representativiteit, was het multilateraal kader te zwak om de nodige garanties te bieden dat het preventief beleid van een individueel land gepaard zou gaan met ondersteunende acties van andere landen.
De les die we hieruit moeten onthouden volgens de auteur, is de volgende. Een wereld die onderling zo verbonden is, vereist meer dan tijdig nationaal beleid als het een hoge groei, armoedevermindering en financiële stabiliteit wil bereiken. Nationale overheden zullen meer rekening moeten houden met de effecten over de grenzen heen. Dit zal niet gebeuren zonder een serieuze modernisering van het systeem van coördinatie van het internationaal beleid. Als we onze globale financiële architectuur nu niet aanpassen, dan zijn we gedoemd om de fouten uit het verleden te herhalen...