Bespreking van het artikel ‘After the fall’, The Economist, 13 november 2008 (1)
Op 15 november kwamen de regeringsleiders van de G20 bij elkaar in Washington om zich te buigen over de financiële crisis. De leiders van deze 19 industriële landen en landen met een sterk opkomende economie, plus de Europese Unie, zaten rond de tafel op zoek naar maatregelen die een halt kunnen toe roepen aan wat de ergste mondiale economische crisis van de voorbije zestig jaar wordt genoemd.
De economische top wordt door sommigen ambitieus het vervolg op de ‘Bretton Woods conferentie’ genoemd. Deze conferentie, die plaatsvond in New Hampshire in 1944, resulteerde onder andere in de oprichting van het IMF en de Wereldbank (2). Wil de top van 15 november niet onderdoen voor de originele ‘Bretton Woods’ zal een nieuwe economische orde voor de kapitalistische wereld verwezenlijkt moeten worden. In tegenstelling tot de originele ‘Bretton Woods conferentie’, waaraan meer dan twee jaar technische voorbereiding vooraf ging, leidde de economische top van 15 november, met de luttele weken voorbereiding die er aan vooraf gingen, slechts tot een akkoord over de principes van een grondige hervorming van het wereldwijde financiële systeem en een hele reeks beloftes (3). De sterkte en ambitie van het opgestelde actieplan zal moeten blijken uit de concrete vertaling ervan in de komende maanden. Deze uitwerking wordt toevertrouwd aan werkgroepen en de ministers van Financiën van de G20.
In de aanloop naar de economische top zagen een groot aantal verschillende voorstellen het daglicht. Er is vooreerst de urgente nood om de crisis en zijn gevolgen te beperken. Daarnaast woedt het debat omtrent financiële regulering en wordt er gepleit voor macro-economische voorzorgsmaatregelen.
Nadat grote schade werd aangericht op de financiële markten, had de kredietcrisis ook een sterke invloed op de economische activiteit. De gevolgen van de financiële crisis blijven niet beperkt tot het rijke noorden, maar vinden hun weg naar landen met een opkomende economie en laten zich eveneens voelen in de ontwikkelingslanden. Ondertussen zijn de werkgelegenheid en welvaart van miljoenen mensen wereldwijd in gevaar (4). Een crisis van zulke omvang vraagt om ambitieuze antwoorden. Vele stemmen gaan dan ook op voor de verwezenlijking van een nieuwe financiële architectuur.
Deze crisis toont aan dat gebeurtenissen in een nationaal financieel systeem gevolgen kunnen hebben voor financiële systemen aan de andere kant van de wereld en voedt zodoende het debat omtrent supranationale regulering. Het mondiale financiële systeem en internationaal toezicht daarop belangt alle landen aan, maar tegelijkertijd vragen natiestaten om soevereiniteit en willen ze het recht behouden om hun eigen financiële instellingen te overzien. Deze ambiguïteit tussen het algemeen goed en de nationale belangen bemoeilijkt alle financiële onderhandelingen.
In het verleden bekeken regelgevers de financiële risico’s bank per bank. Men ging er vanuit dat wanneer elke institutie op zich veilig was, dat de stabiliteit van het financiële systeem in zijn geheel verzekerd was. Deze financiële crisis toonde echter aan dat de instabiliteit van één bank de status van een andere kan ondermijnen. Stemmen gaan dan ook op om de microfilosofie van voorzorgsmaatregelen te vervangen door regulering op macroschaal die de zwakten van het hele systeem in rekening brengt, alsook de status van individuele banken.
Waar ‘Bretton Woods’ echter gekenmerkt werd door coördinatie, wordt de economische top van 15 november gekenmerkt door conflicterende wereldvisies (5). President Bush lijkt wederom de Amerikaanse soevereiniteit en belangen te laten voorgaan op collectieve financiële veiligheid. Dit is eveneens een gevaar voor de andere landen daar de urgentie van maatregelen zal wegebben en de onderhandelaars zal achterlaten in een langdurig en complex proces.
Op 30 april 2009 komen de landen van de G20 opnieuw bijeen (3). Ondertussen zal Obama zijn intrek hebben genomen in het Witte Huis. Het is afwachten of hij de herbevestiging van het geloof in de vrije markt zal kunnen volhouden. Ook in “het land van het kapitalisme” werden privé-ondernemingen genationaliseerd om het systeem te redden (6). Alle reddingsacties ten spijt, het internationale financiële systeem kan niet “hersteld” worden zolang dat systeem gekenmerkt wordt door getouwtrek tussen de globale kapitaalmarkten en nationale soevereiniteit (2). Overheden wereldwijd ontvangen de voordelen van een globaal financieel systeem met open armen maar zijn niet bereid om een globale financiële regulatie op te zetten, daar die hen onvermijdelijk zal treffen in hun financiële politiek.
Anneline Geerts
Referenties:
(1) The Economist (2008). After the fall. Geraadpleegd op 16 november 2008 op http://www.economist.com/finance/printerfriendly.cfm?story_id=12597176.
(2) The Economist (2008). Redesigning global finance. Geraadpleegd op 16 november 2008 op http://www.economist.com/opinion/printerfriendly.cfm?story_id=12599261.
(3) De Tijd (2008, 16 november). G20-top belooft hervorming financieel systeem. De Tijd.
(4) Europa NU (2008). Europees Parlementsleden over de G20-top in Washington. Geraadpleegd op 17 november 2008 op http://www.europa-nu.nl/9353000/1/j9vvh6nf08temv0/vhzzr2qcnzze?ctx=vhwohwhltpgo&start_tab0=60
(5) Staps, F. (2008, 15 november). Sobere economische top, zonder Obama. NRC Handelsblad
(6) Zie uitzending ‘Panorama’ 16 november 2008: “Kroniek van een aangekondigde crisis” (http://multiblog.vrt.be/canvasactua/panorama/panorama-1611-kroniek-van-een-aangekondigde-crisis/)
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten