Capitalism at bay

“Capitalism, for all its flaws, is the best economic system man has invented yet." Dit is de zin waarmee het artikel “Capitalism at bay” in The Economist eindigt. Het geeft duidelijk de tendens aan van de rest van het artikel waarin gepleit wordt voor het niet opgeven van het kapitalistische model.The Economist heeft altijd aan de kant van economische vrijheid gestaan. Hoewel het erop lijkt dat de staat een grotere rol zal krijgen terwijl de rol van de private sector beperkter zal zijn, hoopt The Economist dat dit niet zal gebeuren. Van een tijdschrift van deze strekking was ook niet anders te verwachten natuurlijk. Vanuit mijn eigen economische achtergrond past dit artikel precies in het plaatje dat mij de laatste jaren geschetst is. De financiele crisis maakt het echter telkens moeilijker om niet te twijfelen aan bepaalde concepten zoals privatisering, deregulering en vrije markt. Hier volgen de argumenten van The Economist. Benieuwd of jullie overtuigd zijn.

Kapitalisme heeft over de laatste 150 jaar zijn waarde bewezen voor miljarden mensen. Hoewel er altijd crisissen zullen zijn, zouden we deze moeten aangrijpen om te proberen het kapitalisme beter te beheren.

Op korte termijn pleit zelfs The Economist voor staatsinterventie. Op deze manier kunnen we ervoor zorgen dat de bankcrisis niet ook de reele economie (teveel) raakt. Ook zijn de kosten van niet ingrijpen veel groter. Helaas gaan met deze ingreep ook vele risicos gepaard waaronder dat van ‘moral hazard’. Er wordt nl een vangnet gecreeerd voor de banken wat een incentive kan geven tot risicovol gedrag. De overheid moet er dan ook voor zorgen dat deze risico’s beperkt blijven.

Op lange termijn heeft het kapitalisme twee grote kritieken te overwinnen. De eerste is volgens The Economist de zwakkere en betreft de uitspraak dat het kapitalisme gefaald heeft. Dit is inderdaad een vaak terugkerende uitspraak in de media. Critici claimen dat deregulering en privatisering ervoor hebben gezorgd dat de wereld aan de rand van de afgrond staat. The Economist countert dit door te wijzen op de effecten van het verlagen van handelsbarrieres over de laatste 25 jaar. Honderden miljoenen mensen werden hierdoor uit absolute armoede geholpen.

De tweede heeft meer legitimiteit en betreft de deregulering van de financiele markt. The Economist is het ermee eens dat deze sector regulering nodig heeft. Risico’s nemen kan grote winsten tot gevolg hebben en de incentives om dit te doen zijn dus hoog. Mede hierdoor waren de laatste jaren grote bedragen aan middelen (assets) maar ondersteund door veel lagere vermogens. Volgens The Economist is niet enkel deregulering, maar zijn ook beleidskeuzes van de overheid mede verantwoordelijk voor het falen van het financiele systeem. De Federal Reserve negeerde de huizenbubbel te lang en hield de korte-termijn interestvoeten te lang te laag.

Volgens The Economist wordt dit niet opgelost door “more government”, maar door “better government”. Soms kan dit leiden tot meer regulering, maar vaak eerder tot andere regulering.

Er moet ook rekening gehouden worden met de auteur van deze argumenten. The Economist heet niet voor niets zo en zou zijn geld niet waard zijn mocht hij niet pleiten voor een vrije markt. Economisch gezien levert dit inderdaad fantastische resultaten. Helaas wordt niet altijd even veel rekening gehouden met het sociale aspect van de globale economie.

Referenties:

• The Economist (2008 18-24 oktober). Capitalism at bay. The Economist, 389 (8602), 13-14.